DOCTOR VILLA

Doctor Villa, Arzt Haus, Arzt Wohnung, Arzt Wohnhaus czyli dom lekarza (w czasach niemieckiego Koszęcina Arzthaus lub Arztwohnung) nazywana bywa przez mieszkańców wsi i okolicy "zameczkiem".

Arzt - Wohnung - fragment pocztówki wydanej przez Wilhelma Aufrichtiga ok. 1890 roku

Zbudowana została podobno w 1876 roku z polecenia księcia Fryderyka Wilhelma Hohenlohe - Ingelfingen.

Jak wskazuje nazwa mieszkali w niej kolejni koszęcińscy lekarze (z rodziną, służbą i zwierzętami), tu także przyjmowali pacjentów (do lat 60-tych XX wieku).

Doctor Villa - fragment pocztówki wydanej przez Karla Michaletza ok. 1900 roku

Dom lekarza był jednocześnie miejscem jego praktyki zawodowej. Został tak zaprojektowany, że do poczekalni i gabinetu lekarskiego prowadziło osobne wejście (widoczne na pocztówce z 1900r), a część dla pacjentów była również wewnątrz domu oddzielona od pozostałych pomieszczeń, prywatnych. Poczekalnia i gabinet znajdowały się od strony południowej (czyli od strony ulicy - 3 pierwsze okna patrząc od strony prawej). 

W domu zachowany jest dawny układ i dawny wystrój - pokoje w amfiladzie, ogrzewanie piecami kaflowymi na węgiel, okna podobno z 1927r. zasłaniane wewnętrznymi okiennicami, instalacja elektryczna z 1934 roku.

Przed domem było miejsce dla wozów i sań.

Wśród niewielkich zabudowań gospodarczych przylegających do domu od strony północno - zachodniej znajdowała się m.in. ogrzewana stajnia dla konia i miejsce na bryczkę (później garaż). W podwórzu są również wiekowe zabudowania gospodarcze (murowany chlewik z odpływem, drewutnia i drewniane haźle). 

Za domem jest jeden z ostatnich we wsi ogrodów ze starodrzewem, a w nim rosną między innymi olbrzymie derenie, orzech i stara lipa.

/Do domu przynależał jeszcze sad, który w 2017 roku przestał być częścią ogrodu DV./

Dom wpisany jest do wojewódzkiej ewidencji zabytków i gminnej ewidencji zabytków, chroniony jest również w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. 

Arztwohnung - fragment pocztówki z Koszęcina, wysłanej w 1906 roku (fot z aukcji internetowej)

Dom położony jest w otoczeniu innych zabytków, przy ulicy pokrytej czerwoną kostką brukową. Vis-a-vis jest koszęciński folwark, a za nim w stronę pałacu - dworek zarządu dóbr książęcych (obecnie będący siedzibą nadleśnictwa, najstarszą w Polsce nieprzerwanie zlokalizowaną w tym samym miejscu),.

Koszęcin to wieś letniskowa, dawna wieś książęca – centrum administracyjne i kulturalne dóbr należących do rodziny książąt Hohenlohe – Ingelfingen. Na krajobraz miejscowości składają się XIX wieczne kamienice, domy, czynny młyn, stare szkoły, budynki restauracyjne, neogotycki kościół z plebanią murowane z czerwonej cegły.

Krótka historia zorganizowanego lecznictwa w Koszęcinie 

Zachowane do dzisiaj, lub zachowane na zdjęciach, budynki pochodzą z XIX wieku, ale już w wieku XVII w Koszęcinie funkcjonowały założone przez właścicieli wsi zakłady opiekuńcze. 

Pod koniec XVIII wieku książę Adolf Hohenlohe – Ingelfingen, pierwszy z właścicieli tej rodziny, wybudował w swoich dobrach kilka zakładów opiekuńczych i leczniczych dla mieszkańców.

Wówczas wybudowany został przy kapliczce Matki Boskiej Siewnej w Koszęcinie „śpitol" z czterema pomieszczeniami, służący starszym, schorowanym ludziom. 

Podobne obiekty postawiono również w Boronowie i Tworogu, miejscowościach należących do dóbr koszęcińskich. Szpitol w Tworogu można do dziś zwiedzać.

W połowie XIX wieku wybudowane zostały także szpital i dom opieki w Koszęcinie, które lokalizowane były przy ulicy Dąbrówki. 

  W latach 70tych wybudowana został również apteka i dom lekarza oraz dom kapelana.

  

Księżna Adelajda (Adela), siostra Fryderyka Wilhelma zorganizowała w 1890 roku - także przy ulicy Dąbrówki - Dom Sierot, w którym znajdowały opiekę osierocone dzieci z miejscowości znajdujących się w dobrach rodziny Hohenlohe-Ingelfingen.

Na ten ośrodek uczyniła w swoim testamencie (zmarła w 1892r) zapis w postaci 15 hektarów ziemi, domu z żywym i martwym inwentarzem oraz 55 tysięcy marek, przekazany w postaci fundacji „Adolfstifung” (nazwanej na cześć ojca). Instytut ten istniał nieprzerwanie do 1921 lub 1924 roku. 

dom lekarza w tle. fragment zdjęcia wykonanego w latach 30tych XX wieku, po 1923 roku (fot. z aukcji internetowej)

Lekarz zatrudniony przy dworze pracował również w tych zakładach i prowadził otwartą praktykę lekarską. Także po wojnie w domu mieścił się gabinet, a doktor przyjmował w domu również w latach, kiedy już wybudowany został ośrodek zdrowia.

wygląd domu na początku lat 70-tych XX wieku - fot. arch. rodzinne, wyk. Bożydar Sosień

Koszęcińscy lekarze związani z  pałacem książęcym, miejscowością i Doctor Villa:

Johann Wilhelm Immanuel Denninger (1813 – 1854) - biografia

Löbell Fuchs  (1854-1875) 

Augustyn Janus / August Janusch (1908 - 03.05.1912r )

Wilhelm Mügge /Mige  od 1912 do końca lat dwudziestych XX wieku. 

Alfred Skuppe /Skupe – lata trzydzieste i w pierwszych latach II wojny światowej (do 1941 roku)

doktor Worth - podczas II wojny (1941 - 1945)

Zygmunt Izdebski (1945-1972) - Pro memoria - T.Toborek,  Medycyna Ogólna nr 4, 1997
                                                      wspomnienie - J. Myrcik (2010)
                                                      wspomnienie - J. Myrcik (2013)